در عرصه قلم و اندیشه و هنر ، از گذر تولد صهیونیسم سیاسی ، داستان و رمان و تئاترهایی بسیار پدید آمد . از آن جمله اشعار مذهبی یهود ابن هاله وی ( مرگ 519 ش. / 1140 م.) كه به سود مقاصد صهیونیستی به كار رفت . كتاب تلمود2 ، كه نگارش آن در 1129 ش. / 1750 م. به پایان رسید ، اندیشه بازگشت به ارض موعود را رواج داد . بنجامین دیزرائیلی3 ( مرگ 1260 ش. / 1881 م. ) در رمان دیوید آلروی ( تالیف 1212 ش. / 1883 م. ) گونه ای نژاد پرستی افراطی را به تصویر كشید ، زیگموند فروید ( تولد 1235 ش. / 1856 م. ) بر لزوم اجرای تربیت صهیونیستی تاكید ورزید و رمان دانیل دروندا4 اثر جورج الیوت5 ( تالیف 1255 ش. / 1876 م. ) كه مهم ترین سند ادبی صهیونیسم به شمار می رود ، نا ممكن بودن ادغام یهودیان در تمدن های دیگر را گوشزد كرد . افزون بر این تلاش ها ، نگارش دائره المعارف صهیونیسم و اسرائیل ( تالیف 1259 ش. / 1880 م. ) به سهم خویش زمینه ساز صدور اعلامیه بالفور گردید6 .
برخی افسانه ها نیز در پدید آمدن صهیونیسم دخیل بوده اند . مهمترین این افسانه ها ، افسانه یهودی سرگردان یا یهودی دوره گرد است . قهرمان این افسانه ، مظهر انسان نیكوكار است كه هر دردی را درمان می كند و به مدد بیوه زنان ، یتیمان و از كار افتادگان می رود . اما این افسانه به تدریج برای نمایانیدن زندگی سراسر آمیخته با رنج ، محنت ، درماندگی ، مظلومیت ، فقر ، سرگردانی و بی پناهی یهودیان به كار رفت و سینه به سینه نقل و بارها به شكل تئاتر ، نمایش نامه و . . . ظاهر شد و به آهستگی زمینه ذهنی ضرورت تلاش برای رهایی و نجات یهودیان صهیونیست را در اواخر قرن نوزدهم میلادی ( دوازده شمسی ) فراهم آورد7 .
ادبیات صهیونیستی همواره ، تنها به ترسیم چهره یهودی یا یهودیان ناراضی نپرداخته اند ، بلكه گاه كوشیده اند چهره ای از یهودیان به دست دهند تا راه كسب امتیازات اجتماعی بیشتری را بازیابند كه زمینه ساز ظهور صهیونیسم باشد ؛ چنان كه برای رسیدن به این اهداف ، رمان ماریا ادگارت ، اثر هارنگتون در 1186 ش. 1819 م. و رمان آیوانهو ، اثر سروالتر اسكات در 1188 ش. / 1819 م. تالیف شده اند .
در مجموع ، ادبیات صهیونیستی كوشیده است همبستگی یهودیان جهان را رواج دهد و با تبلیغات ضد صهیونیستی مبارزه كند و رنج و ستم دیده گی یهودیت را به تصویر كشد و به پندار خود ، وحشی گری اعراب علیه یهودیان را نمایان سازد و به ترویج اندیشه برتری قوم یهود بپردازد8 .
- نگاهی به ادبیات صهیونیسم – غسان كفانی – صفحه 13 الی 23
- تلمود یا تعلیم ، كتابی است شامل دو بخش ، كه یكی را مشنا و دیگری را گمارا گویند . مشنا ، مجموع تقالید مختلف یهود است و گمارا عبارت از مجموع تعلیمات و تفاسیری است كه بعد از تكمیل مشنا در مدارس عالیه به وجود آمد . جهت كسب اطلاعات بیشتر می توانید به كتاب پرونده اسرائیل و صهیونیسم سیاسی ، رژه گارودی مراجعه كنید .
- Benjamin Disraeli
- Daniel Derond
- Georg Eliot
- پرونده اسرائیل و صهیونیسم سیاسی – رژه گارودی صفحه 28 الی 47 . در این جا باید به ترجمه عبری كتاب جلعاد ( Gilead ) نام منطقه ای در شرق اردن ، اشاره كرد كه ركورد بی سابقه ای در فروش نشریات عبری بر جای گذاشت .
- نگاهی به ادبیات صهیونیسم – كنفانی - صفحه 57 الی 66
- نگاهی به ادبیات صهیونیسم – كنفانی – صفحه 41 الی 82